Esichilanga Amakhondo Nikeyakayaka




  Ezekiel Alembi

Yaho khale muno kaliyo amanyonyi kalangwanga mbu Okoko. Amanyonyi yaka kali nende Omunyakhano omukhongo. Ebikilimboto biakalumaka khulwowono olukali. Keyaka okhusila mana okhuola sikali kata nende etsilia esiokhulia tawe.

Amanyonyi amenji kamala nikatsia Okhulola omwambi mbu abe onyala okhukakhonya khumunyakhano yiku.

«Omwami, khwakhanyakhana khulowoluono olurambi. Kkhonye omwami khube abanyala okhumenya singa khwamenyanga khale,» elinyonyi elala liabola.

«Abana banje babili bafwiye khuluokhuratsa okhwinji sichila okhweyaka,» elinyonyi lindi libola.

Omwami yaenga amanyonyi yaka nende esibela esinji mumoni tsie. Yekula omunwa, mana niyeyakanga, yabolela amanyonyi kasie. «Nase siesi ndi nende omunyakhano kuno. Omusiele wanje waeyakile muno. Omusiani wanje omukhulundi siali Obukha ta. Bane, mbula obunyali khumunyakhano kuno.»


«Khe kukhole mbwena?» elinyoni elala lireba.

«Mwenyanga kkhole mbwena? Omunyakhano kuno nokuwefwe fwesi. Kenykhanga fwesi khupare khukwo,» Omwami nabola.

Elinyonyi elala, nilyeyakanga khumurwe, liabola,» Omwami, langa omukhungano kwamanyonyi kosi. Kakwanne fwesi khullome khumunyakhano kuno.»

«Ibwo nobulolomi obulayi,» Omwami nabola. «Mwesi abali hano, tsi mutsingo tsienywe mana muobolle abarende benywe bosi mbu nakhube nende omukhung'ano omukhongo mukamba saa tisa habwene.» «Nakhubukanne hena omwami?»


«Mmukhyu. Abakuka befwe bakannanga habwene yaho lwosi olwabalingi nande omunyakhano. Mwesi ppe namwole yo. Abakhaye nabami, abana nabakhulundu murakhatsweya tawe.»

Litukhu ilio, amanyonyi kachesia oburume bwomwami. Buli litala liamanya mbu omukhungano nakubeyo.

Litukhu lialonda kho amanyonyi kasiakila khale khumukhung'ano. Buli oluyia lwaliyo. Nekali nikeyakanga po.

Saa tisa m'moni, omwami nende abalindi be yola. Omusiele we khandi yali khumukanda.


«Hembwo muno mwesi,» Omwami yabol'la amanyonyi kosi. Niyakhamala okhwikhala khundebeye yobwami, yamala nachingula omwoyo nabol'la omukhung'ano kwamanyonyi,» Aboluy'yia lwo koko, khukhung'anne hano litukhu lino okhulloma khumunyakhano kwakhuli nnakwo,» yabuna khuluolwono mana natsililla,» Khweyakanga sichila ebikilimboto bikhulumakanga. Muparanga kwakhakhola sina...»

Kata nassili okhumala, linyonyi lala liachingula omwoyo, lienya okhuloloma.

«Nikhus'sili okhuhana maoni kefwe, khwele mul'la khuifwe abe omuhandiki, Omwami yamala nabol'la elinyonyi eliali nilienyele okhuinia maoni litsilille.

«Chende khuyuyyie amatsi makhwefule,» liamala libola.


«Amatsi amayu nakakhusambe,» linyonyi lindi libola.

«Khwefule mmullo mana ebikilimboto biosi bitsa okhufwa,» linyonyi lala libola.

«Oh, kwitsa okhumuikha. Omullo kwitsa okhumala Oluyyia Iwo koko.»

Linyonyi lala likhumu liamala nilibola, «Buli luyyia lutsie lutole ebikilimboto khurula khubuli mulala woluy'yia mana babire musindu.»

«Ebikilimbo nabirukeruke,» linyonyi lindi libola.

«Mubire musimuka. Sibe esibamballu hasi nebutswa ikulu sibe esinyelle. Ebikilimboto sinabinyale okhurula mwo tawe,» linyoni likhumu nilinosia.


Omwami yapara khulwono mana nabola,» Yako namaparo amalayi.»

Amanyonyi kandi kosi kauchilla mbu yako kali amaparo amalamu.

«Nak'khole sina ebimuka nikhwakhamala okhutola ebikilimboto?» linyonyi lindi lireba.

Omwami nabola, «Nakhubukanne hano olunyuma lwamaonga kabili. Mwikale ebimuka bienywe obutinyu. Murakhalekhakho kata esikilimboto silala sirume esioba tawe.»

Amanyanyi kamalo katsieka okhupulukha kaengele mutsingo tsiabwe.

Olunyuma lwamaonga kabili, amanyanyi ketsa khumukhung'ano kachingile ebimuka. Kosikali nende obusangali obukhongo. Amanyonyi kosi nikakhenjila, Omuwami, oweinzu ye nendeabalindibamala nibola. Omwami yali nachingile esimuka esilimwo ebikilimboto okhurula khubeinzu iye. Mulala khubalindi yali nachingile okumuka okukhongo muno.

«Okumuka yikwo nokukhongo muno!»


«Kunyali okhube nikwitsuye mwo ebikilimboto?» Amanyonyi karebana.

Omwami nende omukanda kwe bamala nibekhala okuhulukha.

Oluonu lutiti nilwakhbira, omwami yamala nasinjila okul'loma.» Kuno nikwo okumuka okwakhwitsa okhuramwo ebimuka biefwe biosi. Buli omwemeli weinzu ye yetse kalaha okhura esimukasioluyyia lwe mukumuka yikwo.

Olunyuma lwene, omwami yamala nabola nende obusangali,» Ebikilimboto biosi bili mukari yimwo. Khwitsa bulano okhusiba okumuka okukhongo yiku,» yamala nabuna khulwolwono manareba omukhung'ano,» Nak'khole mbweno okumuka yiku?»

Amanyonyi kamala katsiaka okhuengana. Linyaryi elale libola, «Khusambe okumuka yiku.»

«Khwitsa khwelerra omunyakhano khandi,» linyonyi lindi libola. «Okumuka sikuli okunyala okhuy'yia bwangu ebikilimboto bindi bissili okhuruma tawe.»


«Khupare khandi,» Omwami nabola.

«Khwele mulala khuifwe,» Linyonyi lindi libola, «mana khumurume atsie afube okumuka yiku ehale muno.» Amanyanyi kandi kamala kayosia, «Ul'lomele obulayi!»

Omwami yamala nameta bwangy,» ofube okumuka yikwo hetsisolo nende amanyanyi kandi karamenyanga tawe. Ofube m'mutsuru ehale okhusila,»

Amanyanyi kamala nikela mulala, owamatani okhusila, okhutsia okhufuba okumuka kuchingile ebikilimboto.

Elinyonyi yili liamala nilietukha okumuka mana litsiaka okhupulukha.

«Otsie bulayayi khandi nokalukhe obulayi.»

«Yila ebindu ibio ehale bwene!»

«Orakhafunula okumukayikwo tawe,» Amanyonyi kandi kalangilisia.

Olwelinyonyi liali lichninigile ebikilimboto liakoran'na m'malumbesi, amanyonyi katsiakaokhusalana nikakalukha mutsingo tsiako. Kali nende obusangali po.

Linyoni liali lichingile ebikilimboto liapalukha khulwelitukhu chima. Litukhu lialondakho, liola mmutsuru omukhongo. Om'mbasu kwali omunje nelinyonyi liali litoele okhusila.

«Lekha mbulukhe hasi ho musala omukali kula, « liabola neliyela. Liara okumuka hasi mana litsiaka okhuhulukha.

Mmusala yikwo, kalimo amakhonda amenji kali nikasinanga nobusangali obwinji Likhondo elala lialola linyonyi mana nilikha bwangu.


«Ochingile sina mukumuka yimu? Sifwana csichingile ebiokhulia ebilayi.»

«Njingile ebindu ebbi,» linyonyi libola.

«Yikula okumuka ikwo ndole. Nyenyanga ndole esiochingile.»

«Ndakailwe rakhekulakhwo esimuka yisi hetsisolo nohomba amanyonyi kamenyanga.»

Amakhondo kandi kahonyohonywa nende obulolomi hakari we likhondo liasiabwe nende okoko. Kamala nikekha okhurula mmusalaniketsa okhuhuy'yia.

«Yikula!» likhondo liahabzukha.

«Noyanza ndakailwe rakhekulakhwo tawe.»

Amakhondo kamala kabukula okumuka kula nekabinga Okoko nende inzekhelesi.

«Linyonyi lihuingwa ili. Pulukha nikussili ok'khutiabaka!

«Okoko! Oh, Okoko, khwitsa okhulia esiokhulia siosi esiochingile mukumuka yimu.»

Linyonyi lialama nilikaya amakhondo okhusinna esimuka nebutswa sikaulla tawe. Okoko, olwa liachonya, liamala litsiaka okhupulukha libola, mukaile, simuulie tawe!»

Amakhondo kamala katsiaka okhuhayahayyia esimuka, katema obutinyu mana nisikukha nende obuyoka obunyi.... po! Orumuka rundi orwalimo rwamala rusalana. Amakhondo kelukha karubukula nikabolanga,» Okhwola b'beni obukhi.»

«Yikula. Olusa lunjiranga!» elikhonda lala libola.

Olwakamala nikekula orumuka irwo, ebikilimboto biaruma esioba nibitsiaka okhukalumaka. Inzala yali nebilumile okhusila. Amakhondo keyakayaka mbula kabiire, nebutswa sibiafwa tawe. Kamala nikelukha kanaina omusala nikarumaruma, nebutswa ebikilimbo biatsililla okhukalumaka.

Esikala marwi nisio esichilanga amakhondo nikeyakayaka. Katemanga ok'khaba nende okhwira ebikilimbo nebutswa sikanyalikha tawe. Ebikilimboto nebinji makhandi bili nende injala inyinji.

Tinde.



[Video] Ezekiel Alembi jutustab muinasjuttu
Kirjandusmuuseumi helistuudios.
2.4 Mb .mpg video.